ส่วนติดต่อกับผู้ใช้

 ส่วนต่อประสานกับผู้ใช้ (user interface) คือ เครื่องหมายหรือสัญลักษณ์ที่ทําหน้าที่เชื่อมประสาน ระหว่างผู้ใช้กับคอมพิวเตอร์ เพื่ออํานวยความสะดวกให้ผู้ใช้งานสามารถติดต่อกับโปรแกรมได้ ซึ่งปัจจุบันเรา พอจะแบ่งส่วนต่อประสานกับผู้ใช้ได้ 2 แบบ ได้แก่ 

1. ส่วนต่อประสานผู้ใช้แบบข้อความ ส่วนต่อประสานผู้ใช้แบบข้อความ (text user interface) ในบางครั้งจะเรียกว่า ส่วนต่อประสานแบบ ชุดคําสั่ง (Command Line Interfaces : CLI) ผู้ใช้จะต้องพิมพ์คําสั่งทางคีย์บอร์ดเพื่อสั่งให้เครื่อง คอมพิวเตอร์ทํางาน ทําให้ผู้ใช้จะต้องจดจําคําสั่งต่างๆ คนทั่วไปจึงรู้สึกว่าใช้งานยาก แต่มีข้อดีคือ ใช้ ทรัพยากรของระบบน้อยกว่าส่วนต่อประสานแบบกราฟิก จึงเป็นที่นิยมสําหรับผู้ดูแลระบบ (administrator) 

2. ส่วนต่อประสานกราฟิกกับผู้ใช้ ส่วนต่อประสานกราฟิกกับผู้ใช้ (graphical user interface : GUI) เป็นวิธีติดต่อระหว่างผู้ใช้กับ คอมพิวเตอร์ผ่านสัญลักษณ์หรือภาพ ทําให้ผู้ใช้เข้าใจและใช้งานเครื่องคอมพิวเตอร์ได้ง่าย จึงเป็นที่นิยมใน ปัจจุบัน ตัวอย่างส่วนประกอบของ GUI เช่น 

        2.1 ไอคอน (icon) เป็นรูปภาพกราฟิกซึ่งใช้แทนคําสั่งหรือเป็นทางลัดเข้าสู่โปรแกรมโดยให้ผู้ใช้ กดเมาส์ที่รูปภาพกราฟิกเหล่านั้น 

       2.2 พอยน์เตอร์ (pointer) เป็นสัญลักษณ์รูปลูกศรที่ปรากฏบนจอภาพ ผู้ใช้สามารถควบคุม โดยใช้เมาส์ แผ่นสัมผัส หรือจอสัมผัส เพื่อเลือกไอคอนหรือรายการที่ต้อง พอยน์เตอร์สามารถเปลี่ยนรูปร่างได้ ซึ่งขึ้นอยู่กับการทํางานในขณะนั้น 

       2.3 วินโดว์ (window) เป็นบริเวณรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าที่บรรจุเอกสาร โปรแกรม หรือข้อความ คอมพิวเตอร์สามารถเปิดและแสดงผลได้หลายๆ วินโดว์พร้อมกันในเวลาเดียวกัน และสามารถปรับขนาด ย้ายและปิดได้ 

        2.4 เมนู (menu) แสดงคําสั่งการทํางานต่างๆ เมนูส่วนมากจะปรากฏอยู่ที่ส่วนบนของหน้าจอ ซึ่งเรียกว่า แถบเมนู (menu bar)         

        2.5 ไดอะล็อกบอกซ์ (dialog box) พื้นที่สี่เหลี่ยมสําหรับรับข้อมูลหรือให้คําแนะนําแก่ผู้ใช้ให้ ดําเนินการตามขั้นตอน 

        2.6 แถบเครื่องมือ (toolbar) โดยปกติจะอยู่ใต้แถบเมนู ประกอบด้วยปุ่มคําสั่ง (button) ต่างๆ ให้ผู้ใช้คลิกเลือกการทํางานแทนการใช้คําสั่ง 

        2.7 ริบบอน (ribbon) ถูกนํามาใช้แทนเมนูและแถบเครื่องมือในโปรแกรม Microsoft office 2007 โดยการนําเอาเมนูย่อยที่อยู่ในเมนูหลักมาเก็บเป็นปุ่มคําสั่ง และมีเฉพาะเมนูหลัก เมื่อคลิกเมนูหลัก รายการคําสั่งย่อยทั้งหมดภายใต้เมนูนั้นจะแสดงผลออกมา โดยแบ่งออกเป็น 2 แถว และจัดแบ่งกลุ่มคําสั่งที่ เกี่ยวข้องไว้เป็นกลุ่มๆ ทําให้ง่ายและรวดเร็วในการเลือกใช้คําสั่ง 

        2.7.1 แท็บ (tab) เป็นเหมือนเมนูหลักที่รวบรวมเครื่องมือต่างๆไว้ เมื่อต้องการทํางานกับ ข้อมูลหรือออบเจ็กต์ใดๆ ภายในเอกสาร ก็เลือกแท็บที่ต้องการก็จะแสดงกลุ่มของเครื่องมือและเมนูปรากฏออกมา 

        2.7.2 แกลอรี่ (galleries) เป็นพื้นที่สี่เหลี่ยมซึ่งแสดงชุดตัวเลือกที่เกี่ยวข้องกันให้เลือกใช้ ช่วยลดขั้นตอนการใช้งานที่ซับซ้อน ผู้ใช้สามารถเรียกใช้และยกเลิกได้อย่างรวดเร็ว อีกทั้งบางคําสั่งที่เรียกใช้ งานนั้นจะแสดงตัวอย่างรูปแบบให้ดูก่อนเรียกใช้ การใช้ฟรีแวร์และโอเพ่นซอร์สแทนซอฟต์แวร์ที่มีลิขสิทธิ์ การละเมิดลิขสิทธิ์ซอฟต์แวร์ในประเทศไทยจัดอยู่ในอันดับต้นๆของเอเชีย ซึ่งปัญหานี้ส่งผลกระทบ ต่อการพัฒนาอุตสาหกรรมต่างๆ ในประเทศ โดยเฉพาะการส่งออกสินค้าไปยังสหรัฐอเมริกา ดังนั้นภาครัฐจึง พยายามสร้างความเข้าใจและกระตุ้นให้ภาคอุตสาหกรรมและธุรกิจตื่นตัวกับการใช้ซอฟต์แวร์ที่ถูกต้องตามกฎหมาย โดยสนับสนุนให้ผู้ใช้หันไปใช้สินค้าที่ถูกต้องตามกฎหมาย เพื่อกระตุ้นให้เกิดการพัฒนาซอฟต์แวร์ที่ดีในอนาคต และมีการรณรงค์ให้ผู้ใช้นําฟรีแวร์และโอเพ่นซอร์สมาใช้แทนซอฟต์แวร์ที่มีลิขสิทธิ์ 

แบบฝึกหัด

คำชี้แจง    ให้นักเรียนออกแบบส่วนติดต่อผู้ใช้งานตามรูปแบบที่กำหนดต่อไปนี้

-          ชื่อ-นามสกุล

-          ระดับชั้น เลขที่

-          วัน/เดือน/ปี เกิด

-          ที่อยู่

-          ชื่อบิดา

-          อาชีพบิดา

-          ชื่อมารดา

-          อาชีพมารดา

-          รายได้รวมของผู้ปกครอง